Dieta w migrenie - jak pozbyć się bólu głowy dietą?

 

 

Migrena należy do samoistnych bólów głowy, z którą zmagają się pacjenci w różnym wieku. To przewlekła, bardzo uciążliwa choroba, która może całkowicie uniemożliwić choremu normalne funkcjonowanie. Jej leczenie jest złożonym procesem. Wiele osób zastanawia się, co wywołuje migrenę?Jaką rolę odgrywa dieta w migrenie? Co jeść, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia kolejnych napadów migrenowych, a jakich produktów spożywczych unikać? Jak powinna wyglądać dieta migrenowa?

 

Przyczyny napadów migreny - co wywołuje migrenę?

 

Zanim przedstawimy korelacje między migreną a dietą, warto wspomnieć, że według szacunków na tę powszechną przypadłość choruje w Polsce  od 1,2 do 4 milionów osób. Kobiety cierpią z powodu samoistnego bólu głowy 4 razy częściej, niż mężczyźni [1]. Jakie są przyczyny migreny? Jej etiologia jest wieloczynnikowa. Jedna z teorii patogenezy migreny wskazuje na związek choroby ze zmianami nerwowo-naczyniowymi w układzie trójdzielno-autonomicznym. W pewnym stopniu choroba ta jest uwarunkowana genetycznie. Niestety dokładny mechanizm rozwoju migreny nie jest wciąż znany [1]. Czynnikami wywołującymi napad migrenowy są: 

• gwałtowne zmiany pogody, 

• zmiany hormonalne (np. miesiączka, ciąża, menopauza, przyjmowanie leków hormonalnych),

• stres emocjonalny lub odprężenie po stresie (tzw. migrena weekendowa), 

• przebywanie w górach na dużych wysokościach,

• silny głód,

• zmęczenie, 

• niektóre pokarmy (związek migreny i diety omówimy szczegółowo w dalszej części artykułu),

• niedobór snu lub zbyt długi sen,

• intensywny wysiłek fizyczny [2].

 

Skoro współczesna medycyna nie jest w stanie konkretnie określić, co wywołuje migrenę, warto przedstawić, w jaki sposób manifestuje się ta dokuczliwa choroba?

 

Objawy migreny. Co pomaga na migrenę?

 

Jak rozpoznać migrenę? Choroba objawia się zwykle jednostronny, silnym, tępym bólem głowy, który mogą poprzedzać różne objawy neurologicznymi (tzw. migrena z aurą), takie jak nadwrażliwość na dźwięki, hałas, zapachy, zaburzenia widzenia i mowy, mdłości, wymioty, drętwienie twarzy lub kończyn. Napad migreny może rozwinąć się już w ciągu kilkunastu minut. Bóle migrenowe mogą trwać od 4 do nawet 72 godzin (szybkie podjęcie leczenia skraca czas trwania dolegliwości bólowych), najczęściej mijają w ciągu 60 minut [2]. Co pomaga na migrenę? Jak postępować w razie pojawienia się ataku migreny?

 

Migrena - co robić podczas ataku migreny?

 

W razie napadu migreny należy niezwłocznie przyjąć lek przeciwbólowy rekomendowany przez lekarza (kwas acetylosalicylowy, paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ). W przypadku ciężkiego przebiegu migren często wdraża się tryptany - to silne leki, które mogą przerwać napad migrenowy nawet w trakcie jego trwania. W razie wystąpienia u chorego nudności lub wymiotów, konieczne może być przyjęcie leku przeciwwymiotnego. Warto mieć świadomość, że migrena jest schorzeniem przewlekłym, a długotrwałe stosowanie leków przeciwbólowych może spowodować uzależnienie i wystąpienie tzw. bólów głowy "z odbicia", które są częstym zjawiskiem w praktyce lekarskiej. Leczenie migreny musi więc przebiegać w ścisłej współpracy pacjenta ze specjalistą [2].  Jak powinna wyglądać prawidłowo skonstruowana dieta migrenowa?

 

Migrena - dieta rekomendowana dla migreników

 

Osoby, które doświadczają napadów migreny i jednocześnie mają nadwagę lub otyłość - powinny dążyć do normalizacji masy ciała i na stałe zmienić swoje nawyki żywieniowe. Na czym opiera się tzw. dieta migrenowa? Nie istnieje jeden idealny sposób odżywiania dla wszystkich osób chorujących na migrenę. Natomiast wystarczy stosować się do kilku prostych zasad, aby podnieść komfort codziennego życia i zmniejszyć prawdopodobieństwo wywołania ataku migreny. Jak postępować? Należy pić 6-8 szklanek wody dziennie, aby zapobiec odwodnieniu organizmu, które sprzyja migrenie (podobnie, jak wszystkie napoje zawierające kofeinę, z czego wiele osób nie zdaje sobie sprawy). Istotne jest regularne spożywanie posiłków (4-5 dziennie) - nie wolno dopuszczać do wystąpienia uczucia silnego głodu, ponieważ spadek poziomu glukozy we krwi może sprowokować atak migreny (u osób z tendencją do migren, niewskazane są też restrykcyjne diety, głodówki i posty przerywane). Ważnym posiłkiem w ciągu dnia jest śniadanie - nie można go pomijać. Niewskazane jest przejadanie się. Jako że kofeina może wyzwolić migrenę - warto całkowicie wyeliminować kawę i napoje energetyczne ze swojego życia lub ograniczyć się do maksymalnie 2 filiżanek kawy dziennie, jeśli trudno nam funkcjonować bez niej. Należy starać się spożywać jak najmniej przetworzone, świeże produkty (nieprzetworzone, chude mięso, owoce i warzywa). Chcąc upewnić się, które pokarmy mogą wpływać na zwiększenie częstotliwości i intensywności bóli migrenowych, warto prowadzić indywidualny dzienniczek migrenowy, gdzie zapiszemy wszystkie istotne informacje z dnia napadu [3]. 

 

Jakie substancje są rekomendowane przez międzynarodowe towarzystwa, które zajmują się bólami głowy? W diecie migrenowej powinna znaleźć się żywność będąca bogatym źródłem:

 

• magnezu (np. rośliny strączkowe, szpinak, ziemniaki, orzechy, pieczywo pełnoziarniste), 

• koenzymu Q10 (np. ryby, podroby, szpinak, brokuły), 

• ryboflawiny (np. mleko, jogurty, brokuły, migdały, jaja, wędliny).

• kwasów omega-3 (np. siemię lniane, łososie, tuńczyki, makrele) [5].

 

Migrena - czego nie jeść aby uniknąć ataków migreny?

 

Zapobieganie migrenie powinno opierać się na ograniczeniu lub całkowitej rezygnacji z produktów spożywczych, które mogą wyzwalać ataki migreny. Czego nie jeść? Są to m.in.: czekolada, kakao, żółty ser, czerwone i białe wino, kawa, czarna herbata, owoce cytrusowe, orzechy, marynaty, jaja, pomidory, tłuste potrawy. Do grupy produktów, które mogą sprzyjać migrenowym atakom należy też wysokoprzetworzona żywność (np. przetworzona kiełbasa, konserwy, salami, wędzone ryby). Warto podkreślić, że u różnych osób migrenę mogą wywoływać bardzo różne pokarmy, to dosyć indywidualna kwestia [1]. Naukowcy z University of Cincinnati College of Medicine w Cincinnati przeanalizowali blisko 200 prac naukowych dotyczących związku migreny i diety - jakie są ich wnioski? Napady samoistnego bólu głowy mogą prowokować różne substancje naturalnie występujące w pokarmach oraz sztuczne dodatki do żywności, takie jak:

 

• azotany (substancje te pozwalają zachować smak, kolor, zapach wędlin i innych wysokoprzetworzonych produktów mięsnych, są obecne np. hot-dogach, boczku, kiełbasie),

• glutaminian sodu (wzmacniacz smaku i zapachu dodawany do produktów spożywczych, takich jak zupy instant, sosy, chipsy, żywność typu fast food, potrawy chińskie [4],

• aspartam (popularny sztuczny słodzik, stosowany jako substytut cukru),

• tyramina (naturalnie występująca w żywności amina, obecna przede wszystkim w serach dojrzewających, a także winie, piwie, czarnej herbacie, kawie, awokado, wędzonych rybach oraz bobie) [6].

 

Zapobieganie migrenie - działania profilaktyczne

 

Co pomaga na migrenę? Dieta to nie wszystko. Jak uniknąć kolejnych ataków? Konieczna jest modyfikacja dotychczasowego stylu życia. Chcąc zmniejszyć prawdopodobieństwo wywołania ataku migreny, należy pamiętać o odpowiedniej higienie snu - wysypiać się (spać co najmniej 7, ale nie więcej niż 9 godzin), unikać oglądania TV, korzystania z komputera, czy smartfona tuż przed snem. Co jeszcze? Migrenicy powinni unikać stresu i hałasu. Wskazana jest regularna aktywność fizyczna o umiar­kowanym natężeniu oraz utrzymywanie prawidłowej masy ciała [7].

 

Podsumowując, istnieje silny związek między migreną a dietą, która stanowi bardzo ważny element leczenia choroby. Pacjenci, którzy chcą, aby napady migrenowe stały się rzadsze i mniej nasilone, powinni wyeliminować z codziennego jadłospisu wszystkie produkty, które mogą wyzwolić atak samoistnego bólu głowy oraz unikać innych, wymienionych czynników prowokujących napady choroby. 

 

Jeśli doświadczyliśmy napadów migreny kilkakrotnie w swoim życiu, warto zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który postawi odpowiednią diagnozę i wdroży plan leczenia samoistnego bólu głowy lub innej choroby.